MIĘŚNIAKI MACICY

Zmiany o charakterze mięśniaków zaliczane są do łagodnych zmian tkanki mięśniowej macicy i najczęściej pojawiają się między 35, a 55 rokiem życia. 

Umiejscowione są zwykle w trzonie macicy, rzadziej w szyjce macicy.

Ze względu na umiejscowienie mięśniaków wyróżniamy:.

 

1. Mięśniaki śródścienne – pojawiają się w środkowej części mięśnia macicy i w zależności od wielkości mogą modelować lub nie jamę macicy.

2. Mięśniaki podsurowicówkowe – pojawiają się na zewnętrznej stronie trzonu macicy, pod surowicówką i w zależności od wielkości mogą uciskać otaczające narządy np. pęcherz moczowy czy jelito grube.

3. Mięśniaki podśluzówkowe – pojawiają się na wewnętrznej stronie trzonu macicy , od strony jamy macicy, bardzo często zniekształcając ją i mogą dawać objawy związane z nieprawidłowymi krwawieniami z dróg rodnych.

 

Liczba mięśniaków ma znaczenie 

Mięśniaki macicy mogą występować jako pojedyncze zmiany o różnych rozmiarach lub jako zmiany mnogie zmieniające całkowicie obrysy trzonu i powodujące jego powiększenie. Jeżeli mamy do czynienia z pojedynczym mięśniakiem wówczas posługujemy się rozpoznaniem:mięśniak macicy, a jeżeli zmian jest kilka to mówimy o mięśniakach macicy. 

Mięśniaki mogą tworzyć także tak zwane konglomeraty – jest to sytuacja, gdzie znajdujemy mięśniak jeden obok drugiego i w obrazie ultrasonograficznym jest bardzo trudno zobaczyć granice pojedynczego mięśniaka – mięśniaki “jakby zachodzą  na siebie”. Wtedy  gdy  mięśniaków jest na tyle dużo, że trudno odróżnić je w obrazie USG jeden od drugiego, a cała mięśniówka trzonu jest niejednorodna i całkowicie wysycona mięśniakami- rozpoznajemy macicę mięśniakowatą. 

Rozpoznawanie mięśniaków

Rozpoznanie mięśniaków, a przez to powiększenie macicy, w obecnej dobie medycyny ustalane jest na podstawie badania ultrasonograficznego tj. USG wykonanego najlepiej głowicą przezpochwową. Czasami jednak wielkość zmian jest na tyle duża, że podczas badania musimy posłużyć się sondą przezbrzuszną o większym zasięgu od sondy przezpochwowej w celu oszacowania powiększenia trzonu macicy i rozległości zmian. Natomiast wcale nierzadkie są sytuacje, gdzie rozległość zmian mięśniakowatych jest tak duża, że możemy je bez większego problemu zbadać przez powłoki, tj. dotykając brzucha pacjentki.

W technikach tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego również można rozpoznać mięśniaki macicy, jednak najprostszą i najmniej obciążająca metodą

rozpoznania mięśniaków jest badanie ginekologiczne z następową ultrasonografią.

Objawy mięśniaków 

Najczęściej, kiedy mamy mięśniaki o niewielkich rozmiarach, nie odczuwamy żadnych objawów, a rozpoznanie mięśniaków następuje podczas rutynowego badania ultrasonograficznego. Natomiast w przypadku mięśniaków podśluzówkowych zwykle mamy do czynienia z obfitymi miesiączkami, niejednokrotnie ze skrzepami krwi lub nieprawidłowymi krwawieniami między-cyklicznymi.Oprócz tego występujące dolegliwości bólowe podbrzusza, parcie na pęcherz moczowy, problemy z defekacją to z kolei typowe objawy mięśniaków podsurowicówkowych.

Leczenie i prognoza 

Bezobjawowe mięśniaki najczęściej nie wymagają leczenia, a jedynie obserwacji w USG, które powinno być wykonywane co 6 miesięcy. W przypadku nagłego wzrostu mięśniaka lub mięśniaków, a także zmiany echogeniczności w obrazie USG czyli wyglądu mięśniaka – podejmuje się leczenie odpowiednie do sytuacji klinicznej.

Wybór odpowiedniej metody leczenia zależy od wielkości zmian, umiejscowienia mięśniaków, rodzaju objawów i wieku pacjentki. Obecnie stosuje się następujące metody leczenia:

– leczenie operacyjne: miomektomia czyli wyłuszczenie mięśniaków, aby zachować

macicę i możliwość rozrodu.  Amputacja trzonu macicy bez jajników lub z jajnikami. W tym przypadku decyzja podejmowana jest w zależności od wieku pacjentki, a w ostateczności można zastosować także histerektomię – czyli usunięcie całej macicy z

jajnikami lub bez jajników

– małoinwazyjne zabiegi oszczędzające: zabiegi te pozwalają na zachowanie macicy, tj. hysteroskopowe usunięcie mięśniaka, czy embolizacja tętnic macicznych.  Najnowszą stosowaną metodą jest obecnie niszczenie mięśniaków wiązką ultradźwięków sterowanych za pomocą rezonansu magnetycznego (Magnetic Resonance-Guided Focused Ultrasound, MRg-FUS).

– farmakoterapia: zastosowanie selektywnego modulatora receptora progesteronowego-

octanu uliprystalu.

Mięśniaki macicy, a płodność i ciąża

Mięśniaki macicy w zależności od ich lokalizacji- mogą stanowić problem z zajściem w ciąże. Tutaj mam szczególnie na myśli mięśniaki umiejscowione pod błoną śluzową macicy i wypełniające jamę macicy. Takie położenie zmian może powodować problem z implantacją jaja płodowego lub brakiem możliwości wzrastania płodu. Taka sytuacja jest wskazaniem do usunięcia mięśniaka np. w histeroskopii.

Inne umiejscowienie mięśniaków w mojej opinii nie stanowi istotnego problemu w zajściu

w ciążę czy donoszeniu jej  ale może być istotną przeszkodą porodową. W przypadku kobiet, które nigdy nie rodziły i przygotowują się do pierwszej ciąży, powinniśmy być bardzo ostrożni w podejmowaniu decyzji leczenia operacyjnego, ponieważ ryzyko powikłań podczas zabiegu jest według mnie dużo większe niż ciąża z mięśniakiem.

W trakcie trwania ciąży z uwagi na zmiany hormonalne mięśniaki zazwyczaj powiększają

swoje rozmiary i dają dolegliwości bólowe głównie między 24 a 30 tygodniem ciąży. Wtedy

możemy doraźnie zastosować leki przeciwbólowe jak paracetamol. Natomiast po ciąży mięśniaki ulegają obkurczeniu. Ciąża z mięśniakiem lub mięśniakami wymaga zwiększonego nadzoru położniczego.   Usunięcie mięśniaków może, ale wcale nie musi mieć negatywnego wpływu na przebieg kolejnej ciąży.

Mięśniaki macicy, a cięcie cesarskie

Mięśniaki pojedyncze macicy o niewielkich wymiarach umiejscowione na zewnątrz trzonu nie są wskazaniem do wykonania cięcia cesarskiego i możliwa jest próba porodu drogami natury. Natomiast duże mięśniaki czy umiejscowione np. w okolicy szyjki lub tak zwana macica mięśniakowata są wskazaniem do zakończenia ciąży drogą cięcia cesarskiego w trybie planowym.

Podczas cięcia zwykle nie usuwamy mięśniaków macicy, chyba że mięśniak jest

położony w linii cięcia mięśnia macicy. Operacje mięśniaków zwykle przeprowadzamy w

późniejszym terminie, najwcześniej po zakończeniu okresu połogu.